Nero Romayı Neden Yaktı ?

Kötü şöhretli imparator olan Nero, yaklaşık yirmi yıldan biraz daha az süre Romayı yönetmesine rağmen,imparatorluğunun başkentinde büyük değişikliklere tanık oldu. Lucius Domitius Ahenobarbus, daha çok Nero olarak bilinir. Büyük Augustus’un büyük torunuydu. Çocukken annesi ve Agrippina, Agrippina’nın kardeşi imparator Gaius Caligula tarafından küçük Pontian Adalarına sürgün edildi. Ancak iki yıl sonra, Agrippina’nın amcası Claudius imparatorluğu ele geçirdiğinde sürgün kaldırıldı. Nero’nun annesi yakında Claudius’u onunla evlenmeye ve Nero’yu varisi yapmaya ikna etti.

MS 54’te Claudius öldürüldü, Agrippina tarafından kendisine verilen zehirli mantarların kurbanı olduğu iddia edildi. Nero, 16 yaşında Roma imparatoru oldu. Birkaç yıl sonra Nero, güç tutkunu annesini ayrı bir yere sürgün etti ve kısa bir süre sonra, onu öldürdüğü iddia edildi. Nero’nun hırsının sonu yoktu.

En büyük planlarından biri, Neropolis olarak bilinen ayrıntılı bir dizi saray inşa edebilmesi için Roma’nın üçte birini yıkmaktı. Ancak senato bu teklife sert bir şekilde itiraz etti. Tam olarak ne olduğu yaklaşık 2000 yıldır bir sır olarak kaldı.

19 Temmuz 64 gecesi, Roma’nın mamut savaş arabası stadyumu Circus Maximus’u çevreleyen dükkanlar arasında bir yangın çıktı. İki milyonluk bir şehirde, böyle bir yangın hakkında olağan dışı bir şey yoktu. Bunaltıcı yaz sıcağı, özellikle şehrin çoğunu kaplayan gecekondu bölgelerinde düzenli olarak Roma çevresinde yangınlar çıkardı.

Bunu bilen Nero’nun kendisi, daha serin sahil beldesi Antium’da kilometrelerce ötedeydi. Ancak bu sıradan bir ateş değildi. Alevler kontrol altına alınmadan önce altı gün boyunca şiddetlendi; sonra ateş hüküm sürdü. Duman temizlendiğinde Roma’nın 14 ilçesinden 10’u harap oldu. 800 yıllık Jüpiter Stator Tapınağı ve Vestal Bakirelerinin kalbi olan Atrium Vestae gitti. Roma’nın üçte ikisi yıkılmıştı.

Tarih, Nero’yu felaketten sorumlu tuttu, böylece senatoyu atlayıp Roma’yı kendi isteğine göre yeniden inşa edebilmesi için yangını başlattığını iddia etti. Roma’nın büyük yangını hakkında bilinenlerin çoğu, Nero’nun Roma’yı kemanını çalarken neşeyle izlediğini iddia eden aristokrat ve tarihçi Tacitus’tan geliyor. Tacitus, haydut çetelerinin vatandaşların işkence tehditleriyle ateşle savaşmasını engellediğini yazdı. Nero’nun kenti bilerek düzleştirdiği teorisine bir destek var: Nero’nun peyzajlı bir park ve insan yapımı bir göl üzerine kurulmuş görkemli villa ve pavyon serisi Domus Aurea, yangının ardından inşa edildi.

Sanat tarihçisi Eric Varner, “Roma’daki seçkinler açısından çok uygunsuz görülüyordu” diyor. “Nero, Domus Aurea’yı ülkede inşa etseydi mutlu olurlardı, ancak burada bunu yapmak gerçekten olağanüstü bir tür ifadeydi.”

Tacitus bu Roma elitinin bir üyesiydi ve yazısında bir önyargı olup olmadığını bilmek zor. Gerçekten de, Tacitus yangın anında hala bir çocuktu ve MS 68’de Nero öldüğünde genç bir genç olurdu. Nero, Hristiyanlar adında, ayrım gözetmeden ve acımasızca çarmıha gerdiği belirsiz yeni bir Yahudi dini mezhep ateşini suçladı. Gladyatör maçlarında Hıristiyanları aslanlara beslerdi ve bahçe partilerini sık sık Hıristiyan meşalelerinin yanan karkaslarıyla yaktı. Yine de, MS 64’te, birçok Roma Hıristiyanının, Roma’nın yakında yangınla yok edileceğini öngören kehanetlere inandığına dair kanıtlar var. Belki de yangın, tahminin gerçekleşmesini ümit eden biri tarafından söndürüldü.

Yirmi yüzyıl sonra, antik çağın en yıkıcı çağrışımlarından birine kimin veya neyin başladığını belirlemenin bir yolu var mı? Tacitus’un hakaretine dair herhangi bir gerçek var mı? Yoksa Nero’ya mı? Arkeologlar, tarihçiler ve çağdaş yangın müfettişleri, antik dünyanın bu anıtsal trajedisinin nedenini saptamaya çalışıyorlar.